કલંક
તેજ રફ્તારમાં ચાલતી ટ્રેનની ગતિ પણ એને ધીમી લાગી રહી હતી. સ્ટેશન આવવાનું જ હતું. પરંતુ હવે એ રાહ જોવાની સ્થિતિમાં નહોતો. વારંવાર થતું કે બસ ટ્રેન થોડી ઊભી રહે તો અહીં જ ઉતરી જાવ. જોકે એવું બન્યુ નહીં તેથી એને સ્ટેશન સુધી જવા સિવાય છૂટકો જ નહોતો.
સ્ટેશન આવ્યું...એના સિવાય બીજું કોઈ ઉતર્યું નહીં. એણે પ્લેટફોર્મ તરફ નજર નાંખી... બધું અજાણ્યું અજાણ્યું લાગતું હતું...સાવ બદલાઈ ગયેલું... 'મારું આજ સ્ટેશન છે ને ?' પોતાની જાતને એ પૂછવા લાગ્યો. બોર્ડ તરફ નજર જતા પાક્કું થઇ ગયું કે આ જ એનું સ્ટેશન હતું...
અહીંથી એનું વીસેક કિ. મી. દૂર હતું. આજે ઘણા વર્ષો બાદ એ ગામમાં જઈ રહ્યો હતો. યુવાવસ્થામાં પ્રવેશ કર્યો જ હતો કે એ શહેરમાં કમાવા ચાલ્યો ગયો હતો...સેટલ થતાં વર્ષો લાગ્યાં...એક જીદ હતી કે વસવું તો આ શહેરમાં જ...ઘણી મહેનત કરી... સંઘર્ષ કર્યો ને હવે ત્યાં જ વસવાટ કરી લીધો હતો...વ્યસ્તતા અને કશુંક પ્રાપ્ત કરવાના ધ્યેયના કારણે એ ક્યારેય ગામ આવી નહોતો શક્યો. પણ હમણાં કાકાની તબીયત બહુજ ખરાબ હતી અને કાકાના દીકરાઓ ચાહતા હતાં કે બાપ-દાદાની જમીનના ભાગલા કાકાની હાજરીમાં થઈ જાય તેથી એણે આવવું પડ્યું હતું. જોકે એને જમીનના ભાગલામાં એને કોઈ રસ નહોતો... આ તો માત્ર એક બહાનું હતું... એનું આવવાનું પ્રયોજન તો કંઈક બીજું જ હતું...
બસમાં એ ગામ સુધી પહોંચ્યો. બસ સ્ટેન્ડથી ઘર સુધી એકાદ કિ. મી ની આસપાસનો રસ્તો હતો. ત્યાં થોડીવાર એમ વિચારી ઉભો રહ્યો કે ઘર સુધી કોઈ વાહન મળી જશે.પરંતુ કોઈ વાહન આવવાના અણસાર ન દેખાતાં ઘર તરફ એ ચાલવા લાગ્યો...સામે ગામનાં એક વડીલ મળ્યા... વિરેન્દ્રએ નમસ્તે કર્યું પણ એ વડીલ મોઢું ફેરવી લઈ આગળ વધ્યા... એમનું આ વર્તન વીરેન્દ્રને સમજાયું નહીં... એણે માન્યું હશે... ઉંમર થઇ છે કદાચ ઓળખ્યો ન હોય... થોડે આગળ જતાં ઉંચા પહાડો દેખાવા લાગ્યાં. પહાડોની વચ્ચે એનું ગામ હતું.ધૂળિયા રસ્તાઓ પાકા થઇ ગયા હતા.એ ચાલતો રહ્યો...પણ પછી થાક્યો... એટલે એણે શોર્ટકટ રસ્તે ઘરે જવાનું નક્કી કર્યું. એ પગદંડી તરફ વધવા લાગ્યો. એ પહાડી માર્ગમાંથી રસ્તો શોધતો શોધતો આગળ વધી રહ્યો હતો...જોકે આ રસ્તો એના માટે પેલા પાકા રસ્તા કરતા વધુ પોતીકો હતો. પણ એ રસ્તા ને એના રિસ્તા પર અમુક વર્ષોના ધુમ્મ્સના થર લાગ્યાં હતાં. તેથી બધું ધૂંધળું ધૂંધળું લાગતું...પણ એ ધુમ્મસના થર તોડતી મનનાં એકાદ ખૂણે સંગ્રહી રાખેલી યાદોંએ એને માર્ગ ચીંધ્યો...
સામે દેખાતો ઊંચો પહાડ એટલે એના બાળપણનું સ્મૃતિ સ્થળ. આજે પણ એ પહાડો એવા જ અડીખમ ઉભા હતા. જાણે ફરી એને રમવા બોલાવી રહ્યા હોય એમ...બૂમ પાડવા લાગ્યાં.... વિ....રુ.... ડા...
' રે.... વા..... ' સહસા એ બૂમ પાડી ઉઠ્યો. બૂમ પાડતાંની સાથે જ વીરેન્દ્ર નાનકડા વીરુ માં ફેરવાઈ ગયો...
એનો અવાજ પહાડના નીચે ઉંડાણમાં ગરકાવ થઇ ગયો. પડઘો ઉઠ્યો નહીં. તે રાહ જોવા લાગ્યો. આંબલીના ઝાડ પરથી તોડીને ફેંકેલી આંબલી જેવો એનો અવાજ નીચે ને નીચે ઉતરતો ગયો.
ને એ નીરવતામાં એક ઝીણો અવાજ ઉપર આવતો ગયો. જાણે પહાડીની તળેટીમાંથી કોઈ દોડતું આવી રહ્યું છે... વિરુ સામે જવા માટે પહાડની ટોચ પરથી નીચે ઉતારવા લાગ્યો. ઉતરતો જ ગયો... નીચેથી ઉપર આવતો ઝાંઝરનો અવાજ સ્પષ્ટ થતો નજીક આવતો ગયો... સાવ નજીક...
છમ... છમ.... છમ... છમ... ...
સ્ટેશન આવ્યું...એના સિવાય બીજું કોઈ ઉતર્યું નહીં. એણે પ્લેટફોર્મ તરફ નજર નાંખી... બધું અજાણ્યું અજાણ્યું લાગતું હતું...સાવ બદલાઈ ગયેલું... 'મારું આજ સ્ટેશન છે ને ?' પોતાની જાતને એ પૂછવા લાગ્યો. બોર્ડ તરફ નજર જતા પાક્કું થઇ ગયું કે આ જ એનું સ્ટેશન હતું...
અહીંથી એનું વીસેક કિ. મી. દૂર હતું. આજે ઘણા વર્ષો બાદ એ ગામમાં જઈ રહ્યો હતો. યુવાવસ્થામાં પ્રવેશ કર્યો જ હતો કે એ શહેરમાં કમાવા ચાલ્યો ગયો હતો...સેટલ થતાં વર્ષો લાગ્યાં...એક જીદ હતી કે વસવું તો આ શહેરમાં જ...ઘણી મહેનત કરી... સંઘર્ષ કર્યો ને હવે ત્યાં જ વસવાટ કરી લીધો હતો...વ્યસ્તતા અને કશુંક પ્રાપ્ત કરવાના ધ્યેયના કારણે એ ક્યારેય ગામ આવી નહોતો શક્યો. પણ હમણાં કાકાની તબીયત બહુજ ખરાબ હતી અને કાકાના દીકરાઓ ચાહતા હતાં કે બાપ-દાદાની જમીનના ભાગલા કાકાની હાજરીમાં થઈ જાય તેથી એણે આવવું પડ્યું હતું. જોકે એને જમીનના ભાગલામાં એને કોઈ રસ નહોતો... આ તો માત્ર એક બહાનું હતું... એનું આવવાનું પ્રયોજન તો કંઈક બીજું જ હતું...
બસમાં એ ગામ સુધી પહોંચ્યો. બસ સ્ટેન્ડથી ઘર સુધી એકાદ કિ. મી ની આસપાસનો રસ્તો હતો. ત્યાં થોડીવાર એમ વિચારી ઉભો રહ્યો કે ઘર સુધી કોઈ વાહન મળી જશે.પરંતુ કોઈ વાહન આવવાના અણસાર ન દેખાતાં ઘર તરફ એ ચાલવા લાગ્યો...સામે ગામનાં એક વડીલ મળ્યા... વિરેન્દ્રએ નમસ્તે કર્યું પણ એ વડીલ મોઢું ફેરવી લઈ આગળ વધ્યા... એમનું આ વર્તન વીરેન્દ્રને સમજાયું નહીં... એણે માન્યું હશે... ઉંમર થઇ છે કદાચ ઓળખ્યો ન હોય... થોડે આગળ જતાં ઉંચા પહાડો દેખાવા લાગ્યાં. પહાડોની વચ્ચે એનું ગામ હતું.ધૂળિયા રસ્તાઓ પાકા થઇ ગયા હતા.એ ચાલતો રહ્યો...પણ પછી થાક્યો... એટલે એણે શોર્ટકટ રસ્તે ઘરે જવાનું નક્કી કર્યું. એ પગદંડી તરફ વધવા લાગ્યો. એ પહાડી માર્ગમાંથી રસ્તો શોધતો શોધતો આગળ વધી રહ્યો હતો...જોકે આ રસ્તો એના માટે પેલા પાકા રસ્તા કરતા વધુ પોતીકો હતો. પણ એ રસ્તા ને એના રિસ્તા પર અમુક વર્ષોના ધુમ્મ્સના થર લાગ્યાં હતાં. તેથી બધું ધૂંધળું ધૂંધળું લાગતું...પણ એ ધુમ્મસના થર તોડતી મનનાં એકાદ ખૂણે સંગ્રહી રાખેલી યાદોંએ એને માર્ગ ચીંધ્યો...
સામે દેખાતો ઊંચો પહાડ એટલે એના બાળપણનું સ્મૃતિ સ્થળ. આજે પણ એ પહાડો એવા જ અડીખમ ઉભા હતા. જાણે ફરી એને રમવા બોલાવી રહ્યા હોય એમ...બૂમ પાડવા લાગ્યાં.... વિ....રુ.... ડા...
' રે.... વા..... ' સહસા એ બૂમ પાડી ઉઠ્યો. બૂમ પાડતાંની સાથે જ વીરેન્દ્ર નાનકડા વીરુ માં ફેરવાઈ ગયો...
એનો અવાજ પહાડના નીચે ઉંડાણમાં ગરકાવ થઇ ગયો. પડઘો ઉઠ્યો નહીં. તે રાહ જોવા લાગ્યો. આંબલીના ઝાડ પરથી તોડીને ફેંકેલી આંબલી જેવો એનો અવાજ નીચે ને નીચે ઉતરતો ગયો.
ને એ નીરવતામાં એક ઝીણો અવાજ ઉપર આવતો ગયો. જાણે પહાડીની તળેટીમાંથી કોઈ દોડતું આવી રહ્યું છે... વિરુ સામે જવા માટે પહાડની ટોચ પરથી નીચે ઉતારવા લાગ્યો. ઉતરતો જ ગયો... નીચેથી ઉપર આવતો ઝાંઝરનો અવાજ સ્પષ્ટ થતો નજીક આવતો ગયો... સાવ નજીક...
છમ... છમ.... છમ... છમ... ...